Spirituele noden in de zorg
Onderstaande is een stuk uit een artikel van de Artevelde Hogeschool over het gebrek aan spirituele zorg, in de zorg.
Verpleegkundigen geven aan dat ze meer vorming nodig hebben rond het spirituele luik in de palliatieve zorg. Dat blijkt uit het onderzoek 'Spirituele Noden in de Palliatieve Zorg' dat Hilde Ingels , onderzoeker en docent aan Arteveldehogeschool, gevoerd heeft. “Spirituele zorg is zo'n waardevolle en belangrijke taak die vaak door tijdsdruk, complexiteit van situaties of interne veranderingen naar de achtergrond verdwijnt”, vertelt een verpleegkundige. 220 medewerkers van 28 Vlaamse ziekenhuizen met een palliatieve zorgeenheid werkten mee aan het onderzoek rond spirituele noden in de zorg. De vele reacties tonen aan dat er grote nood is aan ondersteuning. De medewerkers van de palliatieve eenheden in de Vlaamse ziekenhuizen vinden aandacht voor spiritualiteit in de zorg erg belangrijk, zowel voor de patiënt als voor de naasten. “Het spiritueel-existentiële wordt nog steeds door velen afgedaan als ‘zweverig’. Nochtans heb ik al meer dan eens ervaren dat mensen dat net zinvolle zorg vinden. Het heeft een serieuze impact op hun sterven en op onze stervensbegeleiding”, getuigt een verpleegkundige. Uit het onderzoek blijkt dat tijdsgebrek de grote oorzaak is. Het personeel kan hierdoor niet genoeg aandacht besteden aan de spirituele noden van de patiënt en de naasten.
“Het gebrek aan tijd/personeelstekort maken het niet altijd evident om tijd vrij te maken voor de spirituele noden van de patiënt.” - verpleegkundige -
“Er is vaak nog weinig tijd voor een diepgaande begeleiding. - spiritueel zorgverlener -
“Detectie van de spirituele noden zou veel vroeger op een meer gestructureerde wijze moeten gebeuren (...) ook zonder te wachten op een existentiële crisis. - spiritueel zorgverlener -
“Spirituele zorg is zo'n waardevolle en belangrijke zorg die vaak door de tijdsdruk, complexiteit van situaties, interne veranderingen ... wat op de achtergrond belandt.” - verpleegkundige -
Onderstaande link geeft toegang tot het volledige onderzoek:
Niet enkel in de ziekenhuizen of palliatieve diensten is dit een probleem. Ook jaren werkzaam te zijn in woonzorgcentra bemerk ik dat de levensbeschouwelijke zorg ver op de achtergrond is verdwenen. Iets dat me altijd enorm gekwetst heeft als diep zorgend persoon dit onvoldoende te kunnen geven. En een heel grote reden waarom ik deze praktijk heb opgericht.
UITINGEN VAN SPIRITUELE NOOD:
- HET VERLIES VAN EEN GELIEFDE : - Ik mis mijn man/vrouw
- Mijn leven heeft geen zin meer zonder hem/haar
- Ik wou dat ik zijn/haar plaats was gegaan
- Ik wou dat ik dood was zodat ik naar hem/haar toe
kan gaan.
- HET VERLIES VAN MOGELIJKHEDEN: - Ik vergeet zoveel
- Ik wou nog zoveel doen
- Mijn lichaam kan niet meer
- Ik zit vast
- VERLIES VAN LEVENSOVERTUIGING: - Zie wat het me heeft gebracht
- Ik geloof in niets meer
- Ik weet niet meer wat ik (kan/wil) geloven
- Mijn geloof heeft me in de steek gelaten
- LEVENSMOEHEID: - Ze mogen mij een spuitje komen geven
- Voor wie of wat moet ik nog leven?
- Ik wil niet naar een rusthuis
- EENZAAMHEID: - Ik heb niemand meer
- Ik voel me alleen
- Niemand begrijpt me
Rouwcoaching of spiritueel/emotionele zorg aanbieden zou er niet enkel mogen zijn wanneer bewoners letterlijk aan het levenseinde staan maar zou ten allen tijden als een dienst moeten kunnen aangeboden worden. Hoe vaak gaan we als werknemers van een wzc niet in een kamer om één van bovenstaande zinnen te horen? Hoe vaak kunnen we er de tijd voor nemen? Niet...of nauwelijks. Hoe een ontzettend eenzaam gevoel moet dit niet geven als je telkens kenbaar maakt dat het innerlijk niet goed gaat en niemand er nauwelijks de tijd voor heeft om er bij te zitten en te luisteren? Ook voor zorgverleners geeft dit het gevoel dat ze hun werk niet ten volle kunnen doen.
En jammer genoeg is de realiteit zo dat de werkdruk nu eenmaal te groot is om diepgaande, langdurige gesprekken aan te gaan.
Verhuizen naar een wzc is een moeilijke beslissing en een ingrijpende verandering. Er is vaak sprake van verlieservaringen:
- De angst voor de onpersoonlijke omgeving
- Het verlies van de eigen woonst en de angst voor geen privé of intieme ruimte voor zichzelf
te hebben.
- De angst voor het verlies van vrijheid, stem en eigen wil
- De angst voor verlies van zelfredzaamheid
Deze overgang is vaak niet gemakkelijk en gaat dikwijls gepaard met onrust, angst en verdriet. En vraagt een grote aanpassing in een periode dat simultaan loopt met rouw en verlies van zoveel dingen.
Een natuurlijk gevoel: Daar we een situatie kunnen controleren (beter maken, fixen), daar hebben we het gevoel iets te kunnen bijdragen.
Het is de reden waarom we ons in bepaalde situaties of gesprekken onbehaaglijk voelen wanneer we in onszelf ervaren dat we hier niet echt iets aan kunnen doen.
Die onmacht kunnen erkennen en aanvaarden en rustig bij het verdriet kunnen zitten geeft een veilige ruimte om het meest kwetsbare deel van jezelf en de ander een plaats te kunnen geven.
Een voorbeeld van gedeelde onmacht:
+ Bewoner: Wat heeft mijn leven nog voor zin?
+ Zorgkundige: Ik heb alles al geprobeerd maar niets werkt
+.Arts: Medicamenteus hebben we alle mogelijkheden gehad. Ik zie geen resultaten.
+ Familie: Ik kom niet zo graag meer, ze is altijd zo negatief
Als rouwcoach en spiritueel begeleider ben ik er in de eerste plaats om werkelijk aanwezig te zijn en te luisteren terwijl we ons stelselmatig samen een weg bouwen doorheen de emoties.
Aanvaarding is een grote stap en een heel proces. In sommige situaties is het ook voldoende om bij aanvaarding te blijven staan. Wanneer we kunnen berusten in het moment en er dan sprake is van comfortzorg...ook op emotioneel/spiritueel vlak.
Woont één van uw ouders of schoonouders in een woonzorgcentrum of is er sprake van een verhuis naar een zorginstelling? Merk je dat er een nood is aan een emotionele begeleiding en vindt u het zelf moeilijk om over bepaalde zaken te spreken?
Misschien heeft u het zelf lastig met het ouder worden of verlies van een dierbare of is de zorg soms zwaar.
Aarzel dan niet om contact met me op te nemen.
Groetjes!